Prospect Cottage Evi ve Bahçesi, İngiltere'nin güneydoğusunda, Kent bölgesindeki Dungeness sahil kasabasında yer alır. Dungeness, büyük ölçüde çakıllardan oluşan bir plaj olmanın yanında, İngiltere için ekolojik değeri çok yüksek bir biyoçeşitlilik rezerv alanıdır. Zengin biyolojik çeşitliliğe sahip olan alan, bitki çeşitliliği açısından, İngiltere'de bulunan yaklaşık 1800 doğal bitki türünün üçte birine ev sahipliği yapmaktadır. Aynı zamanda, göçmen kuşlar için önemli bir durak noktasında yer alması sebebiyle, özellikle kuş gözlemcileri için de popüler bir yerdir. Dungeness sahilinin çakıl taşlı habitatında hayatta kalabilen nadir bitki türleri arasında, bazı özel bitkiler bulunur. Bölge, 'Doğa Koruma Alanı' olma özelliğinin yanısıra; Ramsar Sözleşmesi'ne göre belirlenen, 'Önemli Sulak Alan' özelliğine de sahiptir. Doğal açıdan ayrıcalıklı nitelikleri olan yörenin, ilk anda şaşırtıcı gelebilecek özelliği ise; yakınlarında bulunan ve adeta bölgenin endüstriyel tarihinin önemli birer kanıtı gibi duran iki nükleer santralin varlığıdır. A ve B olarak ayırt edilen bu tesislerden A santrali, 2006 yılından itibaren faaliyetini durdurmuş olsa da B santrali, hâlâ işlevini sürdürmektedir.

Prospect Cottage, aslında sade bir İngiliz sahil ve kır evi olarak planlanmış; ancak, 1986 yılında Derek Jarman'ın evi satın alması sonrasında, evin ve bahçenin tasarım serüveni başlamıştır. Zaman içinde ilginç uygulamalara sahne olan ev, gerçekleştirilen değişikliklerle adeta bir sanat eserine dönüştürülmüş; zorlu çakıl alanlarında bulunan görkemli bahçesi de örneği olmayan tasarım özellikleriyle donatılmıştır.

Bu süreçte ev, önce galonlarca siyah katranla kaplanarak, ahşap duvarların soğuk hava koşullarına uygun hâle getirilmesi sağlanmış; daha sonra kapı ve pencereler sarı renkte boyanmıştır. Sarı ve siyah renklerin birarada kullanımıyla oluşturulan aykırı-zıt tonlama sonucunda; ev ile bahçenin bütünlüğü sağlanarak, ortaya muhteşem bir sanat eseri çıkarılmıştır.
Günümüzde yapımcı-yazar Derek Jarman'a ait olan evde; 1990 yılının yaz aylarında, ünlü tasarımcılar Beth Chatto ve Christopher Lyod tarafından, bahçe düzenlemesine yönelik çalışmalara başlanmış.

Bu dönemde bahçe, aynı zamanda Derek Jarman'ın sanatsal ve çevresel duyarlığını da yansıtan, dikkat çekici bir bitkilendirme örneği olarak önem kazanmıştır.
Toprağın çok çok az olduğu alanda, derin çakıl taşları arasına dikilen bitkilerle zor olan başarılmış; uygulamada, alanın zor koşullarına ve sahil ekolojisine uygun, bakımı kolay bitkiler tercih edilmiştir. Böylece, hem doğal hem de yaratıcı unsurlar bir araya getirilerek, ilham verici bir peyzaj oluşturmuştur. Uygulanan doğru bitki seçimi sayesinde, yakındaki nükleer santrale inat, olabildiğince canlı görünüm sağlanmıştır. Bu alan, bahçe yapılması neredeyse imkânsız görülen koşullarda bile, başarılı bir bahçe oluşturulabildiğinin yaşayan kanıtıdır.

Tasarımda daha çok yerel bitkiler kullanılsa da bunların yanında, kurakçıl yapıda ve çakıl taşları arasında yetişebilecek aşağıda belirtilen türlere de yer verilmiştir.
Yamaçmahmuzu
(Centranthus ruber [L.] DC.)
Lavanta
(Lavandula angustifolia Mill.)
Deniz lavantası
(Limonium vulgare Mill.)
Gelincik (Papaver rhoeas L.)
Biberiye (Rosmarinus officinalis L.)
Adaçayı (Salvia sp.)

Prospect Cottage Evi ve Bahçesi, bitki ve peyzaj zenginliğinin yanısıra, dalgaların biçimlendirerek sahile taşıdığı estetik odun parçaları ve Derek Jarman'ın heykelleriyle de önem kazanır. Aynı zamanda evin bahçeye bakan bir duvarında, ünlü İngiliz şair John Donne'in, "Güneş Doğuyor" (The Sun Rising) şiiri yer almaktadır.

Sanatın çeşitli unsurlarıyla donatılmış olan bu büyülü sahil evi ve bahçesi, 1990 yılında Derek Jarman'ın yönettiği "Bahçe" (The Garden) filminde set olarak kullanılmıştır. Derek Jarman'ın 1994 yılında ölümünden sonra, kültürel miras niteliğiyle tanınmış olan mekânın; 2020 yılından itibaren oluşturulan bir fon kapsamında, sanatsal miras olarak da korunması sağlanmıştır.

Ev ve Bahçe, 2020 yılında Londra'da, bir bahçe müzesinde sergi teması olmuş; Nisan 2022 yılının nisan ayında da BBC'de yayımlanan "Müzenin Sırları" programında sunulmuştur. Günümüzde, sanatçılar, yazarlar ve bahçe meraklıları tarafından ziyaret edilmekte; belirli zamanlarda sanatçıların kullanımına açık olacak şekilde hizmet vermekte ve zaman zaman çeşitli etkinlikler de düzenlenmektedir.



Nihan Sevinç Muşdal
NGBB Peyzaj Yüksek Mimarı