Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, ilkbahar mevsiminden sonra yaz mevsiminde çiçeklenen bazı bitkileriyle, renkli-canlı görünümünü sergilemeye devam eder. Bahçenin kimi yerlerinde çiçeklerin renk geçişleri o kadar gösterişlidir ki izleyenleri hayran bırakır. Bu arada bazı bitkilerin çiçekleri de güzel kokularıyla ortamın görkemli görünümüne katkıda bulunur. NGBB'de yazın açan çiçekleriyle bu gösterişli görünüme katkı sunan bazı ağaçları ve çalıları daha yakından tanıyabiliriz.

Acemborusu
(Campsis radicans [L] Seem.)
Katalpagiller (Bignoniaceae) ailesine mensup; kışın yaprağını döken, odunsu-sarılıcı bitkidir. Gövde ve dalları üzerindeki kökçükleri ile 8-10 metreye kadar boylanabilir.
Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişir. Türkiye’de, park ve bahçelerde süs bitkisi olarak kullanımı yaygındır.
Gövde kabuğu, derin çatlaklı ve açık kahverengidir.
Bileşik yapraklıdır; yaprakçık sayısı 9-11'dir. Yaprakçıklar, eliptik biçimde, 3-6 cm uzunluğunda, sivri uçlu, kısa saplı ve kenarları düzgün testere dişlidir.
Çiçekleri, 4-12 adetlik kümeler hâlinde, sürgünlerin ucunda bulunur. Uzunluğu 5-7 cm olan çiçekler, çan biçiminde, uçları açık boru şeklinde ve beş yayık lopludur. Renkleri parlak, koyu turuncu ya da canlı kırmızı tonlardadır.
Meyveleri, baklaya benzer biçimde ve 8-12 cm uzunluğundadır.

Laden
(Cistus creticus L.)
Ladengiller (Cistaceae) ailesindendir. Yaklaşık 1 metreye kadar boylanabilen, herdem yeşil çalıdır.
Akdeniz, Marmara, Karadeniz bölgelerinde doğal olarak yetişir. Bitkinin sürgünleri, yoğun tüylüdür.
Basit yapraklıdır. Sürgünlere karşılıklı dizilmiş olan yapraklar, yumurtamsı biçimde, 1-6 cm uzunluğunda, 0,5-2 cm genişliğindedir. Yaprakların kenarları düz, alt ve üst yüzleri yoğun tüylüdür. Üst yüzü, çoğunlukla buruşuk görünümdedir.
Çiçekleri, sürgünlerin ucunda, 1-6 adedi bir arada yer alır. Genelde, 3-6 cm çapında ve beş taç yapraklı olan çiçekler, pembe-eflatun renklidir. Çanak yaprakları ve çiçek sapı tüylüdür. Çiçeklenme, nisan- temmuz aylarında gerçekleşir.
Meyveleri, kapsül biçiminde, küre şeklinde ve yoğun olarak tüylerle kaplıdır.

Ortanca
(Hydrangea macrophylla [Thunb.] Ser.)
Ortancagiller (Hydrangeaceae) ailesinin üyesidir. Kışın yaprağını döken ya da kısmen döken, yuvarlak tepeli, sık dallı ve 1,5 metreye kadar boylanabilen, çalı formunda bitkidir.
Himalayalar, Güney Çin, Japonya çevresinde doğal olarak yetişir. Türkiye’nin ılıman kesimlerindeki park ve bahçelerde, süs bitkisi olarak kullanılır.
Bitkinin sürgünleri, yeşil renklidir.
Yaprakları, karşılıklı dizilmiştir. Yumurta biçiminde, kenarları kaba dişli ve sivri uçlu olan yaprakların uzunluğu 10-25 cm, genişliği 6-15 cm, yaprak sapı 1-4 cm'dir. Yaprağın alt ve üst yüzü tüysüzdür. Yapraklar sonbaharda sararır.

Çiçekleri, sürgünlerin ucunda; çapı 10-30 cm olan yarım küre şeklinde kurullar oluşturur. Her bir çiçek, 1-4 cm çapında, genellikle dört taç yapraklıdır. Çiçekler, beyaz, yeşil, pembe, mor, mavi renklerde açar ve uzun süre bitki üzerinde kalır.
Çiçeklenme dönemi, haziran-ekim aylarıdır. Sonbaharda bitki üzerinde kalan çiçekler, kışa doğru yapraklarla birlikte tekrar renklenir; böylece güzelliklerini uzun süre korumuş olurlar.
Meyveleri, kapsül biçiminde, yumurtamsı görünümdedir.

Koyunkıran
(Hypericum calycinum L.)
Kantarongiller (Hypericaceae) ailesinin üyesidir. Yaklaşık 20-60 cm boyunda, dikine ya da sürünücü gelişen, herdem yeşil bitkidir.
Bulgaristan ve Türkiye’de, doğal olarak yetişir. İngiltere, Fransa, Almanya, İsviçre, Eski Yugoslavya, Yunanistan, Kırım, Gürcistan'da doğallaşmıştır. Avusturya, İsviçre, Almanya, Fransa, İngiltere, İsveç, Finlandiya ve ABD’de, süs bitkisi olarak kullanılmaktadır.
Gövdesi, kırmızımsı-kahverengidir. Yaprakları, 5-10 cm uzunluğunda, eliptik ya da yumurtamsı biçimde ve tüysüzdür.
Çiçekleri, belirgin şekilde farklı boylardadır. Çanak yapraklar, 1-2 cm uzunluğunda, eliptik-yuvarlak biçimde, kenarları düzdür ve olgunlaştığında dökülmez. Taç yapraklar, belirgin şekilde asimetriktir ve 3-5 cm uzunluğundadır. Çiçeklenme, mayıs-ağustos aylarında gerçekleşir.
Meyveleri, geriye doğru kıvrık bir sap üzerinde bulunur. Meyveler, kapsül biçiminde, yumurtamsı görünümdedir.

Jakaranda
(Jacaranda mimosifolia D.Don)
Katalpagiller (Bignoniaceae) ailesinin üyesidir. Yaklaşık 20 metreye kadar boylanabilen, geniş tepeli, kışın yaprağını döken ağaçtır. Brezilya’da doğal olarak yetişir. Çiçekleri gösterişli olduğu için, park ve bahçelerde süs bitkisi olarak kullanılır.
Gövdesi, ileri yaşlarda çatlaklıdır.
Yaprakları, çift katlı bileşik tipte ve yaklaşık 45 cm uzunluğundadır. Birinci bileşik yapraklar, 16 parçadan oluşur ve her bir çift 14- 24 yaprakçık taşır. Yaprakçıklar, 2-3 cm uzunluğunda, koyu yeşil renkli ve yumuşak tüylüdür.
Çiçekleri, uzun çan biçiminde ve 20-30 cm uzunluğunda, dik salkımlar oluşturur. Çiçekler, 1-4 cm uzunluğunda ve mavimsi eflatun renklidir. Çiçeklenme dönemi, ilkbaharda başlar; bazen sonbaharda yeniden çiçeklenme olabilir.
Meyveleri, yaklaşık 4-7 cm uzunluğunda, 3-5 cm genişliğinde, yassı ve kalın; kenarları dalgalıdır. Önceleri yeşil renkli olan meyveler, olgunlaştığında kahverengiye döner. Ağaç üzerindeyken olgunlaşarak açılan meyvelerden, etrafa çok sayıda kanatlı tohum saçılır.

Zeytin
(Olea europaea L.)
Zeytingiller (Oleaceae) ailesinin üyesidir. Yaklaşık 10 metreye kadar boylanabilen, sık dallı, yaygın tepeli, herdem yeşil ağaçtır. Uygun ortamda yetişen bitkiler, çok uzun ömürlü olabilir ve sağlıklı şekilde yaşamına devam edebilir.
Akdeniz Bölgesi’nde, doğal olarak yetişir. Ege ve Marmara bölgeleri ile kısmen Karadeniz Bölgesi’nde de yetişmektedir. Ekonomik açıdan önemli ürün olan meyveleri sebebiyle giderek daha yaygın yetiştirilmektedir.
Gövdesi, gençlik döneminde çatlaksız ve açık gri renkliyken, ileri yaşlarda gövde kabuğu çatlar, parçalı hâle gelir ve rengi koyulaşır. Yaşlı ağaçlarda gövde, yaklaşık bir metreden fazla çap yapabilir. Sürgünleri, gri renklidir; dikenli ya da dikensiz olabilir ve özellikle tazeyken pullarla kaplıdır.
Yaprakları, sürgünlere karşılıklı olarak dizilidir. Yapraklar mızrak biçiminde, 2-8 cm uzunluğunda, 0,5-1,7 cm genişliğinde, düzgün kenarlı ve sivri uçludur. Kalın ve sert yapıda olan yaprakların üst yüzü, koyu gri-yeşil renkli; alt yüzü, açık gri renkli ve tüylerle kaplıdır.
Çiçekleri, 4-8 cm uzunluğunda dik salkımlar oluşturur. Çiçekler, dört taç yapraklı, beyaz renkli ve güzel kokuludur. Çiçeklenme dönemi, ilkbahar sonu-yaz başıdır. Meyveleri, genellikle 1-2 cm uzunluğunda; önceleri yeşil renkli, olgunlaşmaya yakın pembe-mor renkli, olgunlaştığında siyaha yakın koyu mor renklidir. Meyveler, sert ve odunsu bir çekirdeğe sahiptir. Meyvenin etli kısmı ve çekirdeği yağlıdır.

Arap yasemini
(Trachelospermum jasminoides [Lindl.] Lem.)
Zakkumgiller (Apocynaceae) ailesindendir. Yaklaşık 10 metreye kadar boylanabilen, sarılıcı formda, herdem yeşil bitkidir.
Çin’de doğal olarak yetişir. Park ve bahçelerde, süs bitkisi olarak yaygın kullanımı vardır. Uzun dayanağa sarılarak büyür.
Bitkinin sürgünleri tüylüdür.
Yaprakları, tam kenarlı, küt uçlu, en fazla 6 cm uzunluğundadır. Yaprakların üst yüzü, parlak koyu yeşil renkli, alt yüzü açık yeşil renklidir.
Çiçekleri, salkımlar hâlinde bir arada bulunur. Çiçekler beyaz renkli, güzel ve yoğun kokuludur. Çanak yapraklar, geriye doğru kıvrık biçimde, ipliksi görünümdedir. Taç yapraklar, beş parçalı ve pervane görünümündedir. Çiçeklenme dönemi, haziran-temmuz aylarıdır


Deniz Asal
NGBB Flora Bölümü Destek Sorumlusu