Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde Etli bitki (sukulent) türleri, etli-sulu yaprakları ve dayanıklı yapılarıyla bilinir. Çok çeşitlilik gösteren türlerinin her biri, kendine özgü görünüme ve büyüme alışkanlıklarına sahiptir. Farklı cinslere ait bazı örneklerin özelliklerini daha yakından tanıyalım.

Sarısabır
(Aloe sp.)
Etli ve jelli yapısı olan sarısabır cinsine mensup bitkilerin türleri arasında önemli farklılıklar bulunur. Bazı türler dalsız olduğu halde, bazı türler sarılıcıdır ya da dokuz metreye kadar boylanan gövde ve dallara sahiptir. Bazı türlerin neşter biçiminde yaprakları bulunur. Yaprakların renkleri, griden yeşilin tüm tonlarına, bazen de mavimsi tonlara kadar değişkenlik göstererek çeşitlenir.
Sarısabır bitkileri, parlak ışık alan ortamda yetiştirilmeli ve toprağında yeterli geçirgenlik sağlanmalıdır. Düzenli sulama yapılması ihmâl edilmemeli; ancak aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Bu cinsin türleri, genellikle tohumlarıyla ya da yanlarda yetişen yavrularıyla çoğaltılır.
Cinsin yaygın bilinen türleri arasında; "Aloe striata Haw.", sarısabır (Aloe vera [L.] Burm.f.) bitkileri yer alır. Sarısabır bitkisi, cilt bakımı ve bazı sağlık ürünlerinin yapımında kullanılır.

Kırasula
(Crassula sp.)
Bu cinsin bazı türleri, ağaç benzeri yapıdadır. Etli yaprakları, çeşitli boyutlarda, simetrik ve rozet biçimindedir. Çiçekleri, kırmızı, sarı, beyaz renklidir ve yüzeyi, balmumu benzeri maddeyle kaplıdır. Çiçeklenme dönemi, kış veya ilkbahar aylarıdır.
Bitkilerin, güneşli ortamda yetiştirilmesi ve düzenli sulanması tavsiye edilir. Ancak, aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Kış mevsiminde, 4-7o C düzeyine kadar olan sıcaklıklara dayanır. Sağlıklı gelişim için, toprağın geçirgenlik düzeyinin iyi olması önemlidir. Bitkilerin üretimi, tohumlarıyla ya da toprağa daldırma yöntemiyle gerçekleşir.
Cinsin yaygın bilinen türleri arasında; "Crassula ovata [Mill.] Druce", "Crassula rupestris L.f." bitkileri yer alır.

Eçeverya
(Echeveria sp.)
Rozet şeklinde düzenlenmiş etli yapraklara sahiptir. Yaprakları, genellikle pembe, mor, yeşil, gri tonlardadır. Çiçekleri, yaprakların arasından yükselen uzun saplar boyunca açar. Çiçekler kırmızı, pembe, turuncu renklerdedir. Çiçeklenme dönemi, farklı türlere göre ilkbahar-yaz-sonbahar mevsimlerindedir. Aydınlık konumda, ancak doğrudan güneş ışığından korunarak yetiştirilir. Bitkinin sağlıklı gelişimi için, geçirgenliği iyi olan, hafif toprak karışımı uygundur. Düzenli sulama gereklidir.
Bu türler, tohumlarıyla, yaprakları ve çiçek saplarının toprağa daldırılmasıyla ya da yanlarda yetişen yavrularıyla çoğaltılır.
Cinsin yaygın bilinen türlerinden biri, "Echeveria shaviana E.Walther" bitkisidir.

Haworthiopsis sp.
Çeşitli şekillerde ve desenlerde yoğun rozetler oluşturan etli bitkilerdir. Kısa boylu türlerin yaprakları, daha kalın etli; derisi yumuşak ve yüzeyi güneşe dayanıklıdır.
Çiçekleri, bitkinin ortasında uzayan sapların üzerinde, kümeler halinde açar. Ufak ve gösterişsiz olan çiçekler, beyaz renkli, üzeri yeşil çizgili ya da taç yaprakları açık pembe renklidir. Çiçeklenme, türlere göre yıl içinde herhangi bir ayda gerçekleşir.

Bitkiler, ışığı bol olan, ancak doğrudan güneş ışığı almayan ortamda yetiştirilir. Sulama gereksinimi düşüktür; toprağının hafif nemli olmasına dikkat edilmelidir.
Üretimi, köklerinden bölüp ayırarak, toprağa daldırma yöntemiyle yapılır. Tohumlarından üretimi kolay değildir.
Cinsin yaygın bilinen türlerinden biri, "Haworthiopsis x rigida [Lam.] Gildenh. & Klopper" bitkisidir.

Kalanşo (Kalanchoe sp.)
Dalların tepesinde kümeler halinde bulunan çiçekleri, parlak ve pembe, turuncu, sarı, kırmızı renklerde açar. Bitki, ilkbahar- yaz-sonbahar mevsimlerinde çiçeklenir ve bu dönemde, oldukça gösterişli görünüme bürünür.
Bitkilerin sağlıklı gelişimi için, aydınlık ortam ve düzenli sulama gerekir. Çiçeklenme döneminde, fazladan besin desteği sağlamak yararlı olabilir.
Cinsin çok fazla çeşidi ve alt türü bulunmaktadır. Bu nedenle bitki severler için geniş seçenek yelpazesi sunar. Bunların her birinin, kendine has özellikleri ve bakımında buna uygun gereksinimleri vardır.
Üretimi, tohumlarıyla ya da toprağa daldırma yöntemiyle yapılır. Cinsin yaygın bilinen türleri arasında; "Kalanchoe orgyalis Baker", "Kalanchoe thyrsiflora Harv." bitkileri yer alır.

Damkoruğu (Sedum sp.)
Bu cinsin bazı türleri yerde sürünen, bazı türleri ise asma gibi yükselen özelliktedir; çalı formunda büyüyen türleri de vardır. Etli yaprakları, farklı biçimlerde ve renklerde gelişim gösterir. Bazı türler, çiçeklenme döneminde gösterişli çiçekler açar.
Bitki, güneşli konumda yetiştirilmeli ve toprağın geçirgenliği iyi olmalıdır. Sulama, düzenli olarak uygulanmalı ve aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Cinse mensup bazı türler soğuğa dayanıklıdır. Bu türler, kışın soğuk geçtiği yerlerde de bahçe düzenlemesinde kullanılabilir. Üretimi, yapraklarının toprağa daldırılmasıyla ya da tohumlarından yapılır.
Cinsin yaygın bilinen türleri arasında; damkoruğu (Sedum hispanicum L.), acıdamkoruğu (Sedum acre L.), yalıkoruğu (Sedum sediforme [Jacq.] Pau) bitkileri yer alır.


Büşra Kaçar
NGBB Kaya Bitkileri Koleksiyonu Sorumlusu