Fıçı Kaktüsler
"Ferocactus sp."
Kaktüsgiller (Cactaceae) ailesinin yaygın bilinen gruplarından olan "Ferocactus sp." cinsinin türleri, karakteristik olarak sağlam ve büyük gövdeli bitkilerdir. Fıçı biçimindeki tombul gövdeleri ve gövdeyi adeta zırh gibi kaplayan güçlü dikenleriyle ayırt edilirler. Bitkinin asıl formu, gençlik döneminde ve oldukça hızlı şekillenir. Gövdesi, genç bitkilerde yuvarlak-küresel biçimdedir. Bitki yaşlandıkça, gövdesi uzar ve kalınlaşır. Dikenleri, düz-kıvrık-kancalı biçimde, kalın, sert, keskin ve açık tonlarda parlak pembe-kırmızı renklidir. Yoğun dikenlerin arasından çıkan tomurcukları, huni biçiminde çiçek açar. Çiçekleri, adeta göze çarpmamak istercesine küçük ve sarı-kırmızı-mor renklerin farklı tonlarındadır. Bitki büyüme dönemi boyunca, güneşli konum, geçirgen toprak ve bol su ister. Dikenlerinin zarar verme olasılığı sebebiyle bu kaktüsler, özel eldivenle tutulmalı; çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak bulundurulmalıdır.
Ferocactus viridescens
[Torr. & A.Gray] Britton & Rose
"Ferocactus sp." cinsine bağlı olan bu türün, hoş yuvarlak formu ve yeşil nervürlü sapları vardır.
Bitkinin dikenleri, gençlik döneminde pembe renkli, sonra sarı renklidir. Bu dönüşüm, bitkiye farklı görünüm kazandırır.
Çiçekleri, yeşil-kırmızımsı renklidir ve yaz başında açar.
Sağlıklı gelişimi için uygun sıcaklık, 10°-30° C düzeyindedir. Sonbahar sonundan kış sonuna kadar, 10°-12° C sıcaklıktaki ortam serin etkilidir.
Bu bitkilerin, bulunduğu ortamda yeterli ışık alması önemlidir. Genelde tam güneşli ortam tercih edilir; ancak yaz ortasında, ortamın az gölge olması uygundur.
Sulama işleminde, kapların boyutu gözönüne alınmalı; küçük kaplar, büyüklere göre daha az su alacağı için, daha sık sulanmalıdır. Seramik saksılar, plastik saksılara göre daha çabuk kurur. Hızlı büyüyen bitkiler, yavaş büyüyen bitkilere göre daha fazla su kullanır.
İlkbahardan sonbahara kadar olan dönemde, sulama yapmadan önce, kompost üstündeki 2 cm'lik kısmın kuruması beklenir. Sonra iyice sulanır ve süzülmeye bırakılır. Sonbahar sonu ile kış sonu arasındaki dönemde, kompost hemen hemen kuru tutulur.
Bitkinin sağlıklı gelişimi için, gerektiğinde gübre verilmesi yararlıdır. İlkbahardan sonbahara kadar olan dönemde, her 3-4 haftada bir seyreltilmiş kaktüs gübresi verilebilir.
Üretimi, tohum ekimiyle uygulanır; vejetatif üretimi yapılmaz. Ekim işleminde, kaktüs kompostu veya 3-1-1 oranında toprak bazlı kompost-kum-perlit karışımı kullanılır.
Köklerde çürümeye yol açacak, ıslak kompost veya nemli ortam koşullarına karşı hassastır. Mantar ve unlu bitler, sorun olabilir.
Kök Çürümesi
Bitkinin kök bölgesinde, saçak kısımlarında ve kökün iç dokularında oluşan çürümeler ölüme sebep olabilir. Çürüme aşamasında, bölgede renk değişimi olur ve kahverengi tonlarına dönüşür. Bu kısma parmakla dokunulduğunda izi kalır. Aynı zamanda, patates çürümesini hatırlatan koku hissedilir.
Bitki bu haldeyken, gelişimi ve köklenmesi durur; özsuyu etkilenir ve çürümeden kaynaklanan olumsuzluklar meydana gelir. Bu aşamada, çürüme iç dokuların tamamına yayılmaya başlar. Kök kısımlarında, kabuklaşma ve unlu görünümde parçalanma olur. Gövde kısımlarında deride sarkmalar ve büzüşmeler görülür.
Çürümeyle oluşan boşluklar sonucunda, kök bölgesi üst bölgeyi taşıyamadığı için, gövde katmanlaşır ve bitkide form değişikliği meydana gelir. Bitki kök bölgesinden kesildiğinde, yumuşak dokuda, kokulu, sütlü kahverengi sıvı ile karşılaşılır. Gövdenin orta kısmındaki doku, çürüme sebebiyle unlu haldedir.
Çürümenin görüldüğü bitkilerde, nasıl bir yol izlenmelidir?
Öncelikle bitkinin gövdesinde, hasarlı olan alt bölümdeki dikenler budanır. Böylece, bitkiyi tutmak daha kolay olur ve daha az zarar verilir. Gövdenin kahverengi görünen, buruşmuş-katlanmış kısımları kesilerek temizlenir. Gövdede, beyaz-temiz-sert dokulu kısma ulaşana kadar temizlik işlemine devam edilir. Daha sonra bitki, kenarlarındaki suyun kuruması için, beş gün kuru yerde bırakılır.
Temizlik işlemi tamamlanan bitki, yeniden köklenmesini sağlamak amacıyla, torf-perlit karışımına dikilir. Dikim için hazırlanan karışımın, temiz ve kuru olmasına özen gösterilmelidir. Bu arada, dikimin yapılacağı saksının da temiz ve kuru olmasına dikkat edilmelidir. Uygun boyutlarda, fazla derin-yüksek olmayan saksı, hazırlanan harçla tamamen doldurulduktan sonra, bitki saksının tam ortasına oturtulur. Artık hazır olan bitki, köklenmesi için ılık, kuru, bol ışıklı ortama alınır ve fazla müdahale etmeden köklenmesi beklenir.
Bitkide köklenmenin gerçekleşmesi halinde; gövdesindeki renkler daha canlı görünümüyle farklılaşır ve gövde, büyüme-genişleme belirtileri gösterir. Köklenme olmaması halinde, deride büzüşmeler ve saksı harcındaki buluşma noktalarında kahverengi lekeler görülür.