Etli Bitkiler
(Sukulentler)
Etli bitkiler, doğası gereği yaprakları, gövdeleri ve köklerindeki etli kısımlarında su barındıran; gerekli zor koşullarda bu suyla hayatta kalmayı başaran bitkilerdir. Bu grupta yer alan bitkiler arasında, gösterişli formları, ilginç şekillerde yaprakları, albenili renklerde çiçekleriyle farklılık gösteren çok sayıda tür bulunmaktadır. Hem iç mekânda hem de dış mekânda kullanıma uygun çeşitleri vardır.
Özellikleri göz önüne alınarak ve gereken özen gösterilerek uygulandığında, bakımları kolaydır. Genelde çok fazla gereksinimi olmayan ve görünümüyle cazip bulunan etli bitkiler; son zamanlarda daha fazla ilgi odağı olmakta ve evlerde-bahçelerde kullanımı giderek yaygınlık kazanmaktadır.
Etli bitkiler grubu, kapsamındaki farklı cinsler ve türlerle geniş çeşitliliğe sahiptir. Anavatanı ve yaygın olarak görüldüğü yerler; Güney Amerika, Meksika, Güney Afrika, Madagaskar, Avrupa, Asya’nın bazı bölgeleri ve Avustralya'dır.
Etli bitkiler ülkemiz doğasında; Karadeniz bölgesinde Kaçkar dağlarında, Ege bölgesinde otluk alanlarda ve Akdeniz bölgesinde Toros dağlarının güney yamaçlarında yayılış gösterir. Özellikle yüksek yerlerde yetişen "Jovibarba sp.", taşkıran (Saxifraga sp.), damkoruğu (Sedum sp.), ömürçiçeği (Sempervivum sp.) türleri bulunmaktadır. Sütleğengiller (Euphorbiaceae) familyasına mensup sütleğen (Euphorbia sp.) türleri, Karadeniz-Marmara-Ege bölgelerinde görülür.
Kaktüsler de etli bitkiler grubuna dâhildir. Her kaktüs bir etli bitkidir; ancak her etli bitki kaktüs değildir. Bu ayrımı belirleyen, bitkilerin dış özellikleri değil; yaprak yapısı, çiçek oluşumu, dikenlenme özelliği ve yaşam alanlarıdır. Örneğin kaktüsler yarı çöl bitkisidir, çok su sevmez ve sıcak-kurak ortama ihtiyaç duyarlar.
Yarı kurak bitkiler arasında yer alan etli bitkilerin su gereksinimi, ancak toprağı kurudukça ortaya çıkar. Bazı türler yazın kavurucu sıcaklarına dayanabilir, bazı türler ise soğuğa da dayanıklıdır. Aşırı sıcaklardan etkilenen bazı türlerin yaprakları, yeşil renkli iken, yavaş yavaş kızarmaya başlar ve farklı tonlara bürünür.
Bahçede ya da evde-balkonda etli bitki yetiştirmek isteyenlerin, öncelikle o bitkiyi iyi tanıması, özellikleri hakkındaki bilgileri öğrenip değerlendirmesi gerekir. Bitkiyi yeterince tanıdıktan sonra, gerekli bakım işlemlerinin uygulanmasında, dikkatli ve özenli davranılmalıdır. Kendine has şekillenen yaprakları ve rengârenk çiçekleriyle yaşam alanlarımızı süsleyen etli bitkiler hakkında bilinmesi gereken bazı notları, bir kez daha hatırlamakta yarar vardır.
Etli Bitkilerle İlgili Notlar
Bitkiyi tanımalı
Etli bitkinizin, hangi türe ait olduğunu bilmeniz gerekir. Böylece ne zaman çiçek açtığını öğrenir ve bakım isteklerini daha kolay karşılayabilirsiniz. Bazı bitkiler iç mekânda, bazı bitkiler ise dış mekânda yaşamaya elverişlidir. Bitkiniz, iç mekânda yaşayan tür ise onu soğuktan korumak gerekir. Yani balkondaysa soğuk havalarda iç kısma alınmalıdır. Aksi hâlde soğuktan dolayı bitki ölebilir.
Saksı seçimi
Bitkiler için geçirgenlik çok önemlidir. Sulama suyu ya da yağmur suyunun akıp gitmesini sağlamak gerekir. Bunun için saksı seçiminde, alt kısmında yeterli delikleri olan saksı tercih edilmelidir. Eğer bu delikler olmazsa saksıda biriken su, bitkinin çürümesine sebep olur.
Toprak karışımı
Bitkinin toprağı hazırlanırken, geçirgen yapıyı sağlayabilecek karışım uygulanmalıdır. Çünkü etli bitkiler, kökleri sıkıştırmayacak havalı-geçirgen toprakta yaşamayı sever. Geçirgen olmayan, killi ya da çamurumsu toprak, bitkinin gelişlimi için uygun değildir.
Dikim-Tasarım
Bahçede veya saksıda yapılacak dikim işlemlerinde, gövde ve yaprak yapıları birbirinden farklı özelliklere sahip birçok etli bitki türü birarada kullanılarak, hoş ve güzel kümeler oluşturulabilir. Ancak bunu yaparken, bitkilerin zamanla büyüyüp gelişeceği ve daha fazla yer kaplayacağı unutulmamalıdır. Çok sık dikilen bitkiler büyümeye başladığında, birbiriyle rekabete girerek kayıplar yaşanmasına sebep olur.
Sulama
Etli bitkiler fazla su istemediğinden, çok sulandığında çürümeye başlar. Hiç sulanmadığında ise bünyesindeki suyu kullandığı için, suyu çekilerek buruşmaya başlar. Sulamanın kontrollü şekilde yapılması hâlinde, sağlıklı bireyler olarak gelişirler. Saksı toprağının nemini, parmağınızla kontrol edebilirsiniz.
Güneş ışığı
Bitkilerin, güneş ışığına ihtiyacı vardır; güneş ışığı sayesinde daha canlı ve sağlıklı olurlar. Bu sebeple bitkilerin yer seçimi, mümkün olduğu kadar güneş ışığı alabilecek yerlere göre planlanmalıdır. Örneğin pencere kenarları, onları yeterince mutlu edecektir. Ancak, bazı türler doğrudan güneş almak yerine, kısmen güneşli yerleri tercih eder. Doğru yer seçimi için, bitkilerin özellikleri göz önüne alınarak karar verilmelidir.
Etli Bitki Türlerinden Örnekler
"Aeonium Webb & Berthel."
Sabırlık (Agave americana L.)
Sarısabır (Aloe vera [L.] Burm.f)
"Cotyledon L."
Kırasula (Crassula tillaea Lest.-Garl.)
Eçeverya (Echeveria sp.)
"Gasteria Duval"
"Haworthia Duval"
"Jovibarba hirta [L.] Opiz"
Damkoruğu (Sedum hispanicum L.)
"Sedum nussbaumerianum"
Yalıkoruğu (Sedum sediforme [Jacq.] Pau)
Ömürçiçeği (Sempervivum brevipilum Muirhead)
Kanaryaotu (Senecio sp.)